Sklepy tymczasowe, czyli tzw. pop-up stores, stanowią nowy kanał kontaktu z klientami i cieszą się coraz większą popularnością. Polscy przedsiębiorcy również chętniej sięgają po to rozwiązanie, choć wiedza o tym, jak założyć taki sklep nie jest powszechna. Jakich formalności należy dopełnić decydując się na tego typu obiekt? W tym artykule spróbujemy rozwiać najczęstsze wątpliwości dotyczące prawnych aspektów sklepów tymczasowych w Polsce.
Sklep w namiocie a prawo budowlane
Sklepy tymczasowe organizowane są w różnorodnych, ciekawych formach, które mają za zadanie przyciągać uwagę potencjalnych klientów. Najczęściej sklepy „na chwilę” przybierają formę rozkładanego namiotu lub kontenera. Takie obiekty w rozumieniu przepisów Prawa Budowalnego (art. 3 pkt 3) stanowią co do zasady tymczasowe obiekty budowlane[1].
Zgodnie z art. 29 ust.1 pkt 12 budowa tymczasowych obiektów budowlanych nie wymaga pozwolenia na budowę. Oznacza to, że sklepy tymczasowe można budować na podstawie zgłoszenia, o ile spełnimy łącznie dwie przesłanki przewidziane w wyżej wymienionym przepisie:
- obiekty te nie będą trwale połączone z gruntem,
- i są przewidziane do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy.
Co do pierwszej przesłanki istnieje powszechna zgoda, że namiot nie może być w sposób trwały połączony z gruntem. Sytuacja nie jest tak klarowna w przypadku kontenerów, jednak co do zasady, z uwagi na sam cel sklepu tymczasowego, nie będą one stanowiły obiektu trwale połączonego z gruntem.
Rozważając drugą przesłankę, w postaci rozbiórki lub przeniesienia obiektu w inne miejsce w określonym terminie, należy pamiętać, że przeniesienie sklepu tymczasowego o kilka metrów nie będzie wypełniało pojęcia „innego miejsca” i stanowić będzie obejście prawa. Oczywiście nie wyklucza to sezonowych powrotów w to samo miejsce pod warunkiem, że dokonamy powtórnego zgłoszenia obiektu tymczasowego. Warto zastanowić się przez jaki czas mamy zamiar prowadzić działalność w danym miejscu. Jeśli przewidujemy, że będzie to jednorazowo okres dłuższy niż pół roku – musimy ubiegać się o pozwolenie na budowę.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Budując sklep tymczasowy należy wziąć pod uwagę miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, gdyż niektóre postanowienia mogą mieć znaczenie również dla tymczasowych obiektów budowlanych[2]. Zgodnie z art. 59 ust. 2 w zw. z art. 59 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jeśli zmiana zagospodarowania terenu jest tymczasowa i trwa do roku, nie jest konieczne uzyskiwanie decyzji o warunkach zabudowy, choć i w tym zakresie orzecznictwo bywa niestety rozbieżne.
Umowa skrojona na miarę
Sklepy typu pop-up pojawiają się w przeróżnych miejscach począwszy od popularnych deptaków, poprzez galerie handlowe, aż po parki rozrywki. W zależności od wyboru miejsca, konieczne będzie zawarcie odpowiedniej umowy – dzierżawy gruntu albo umowy najmu. Ze względu na specyfikę sklepów tymczasowych umowy powinny być skonstruowane w elastyczny sposób. Gdy znaleźliśmy atrakcyjne miejsce i mamy zamiar corocznie prowadzić tam sezonową działalność, postanowienia umowy będą skonstruowane inaczej niż w sytuacji, gdy chcemy jedynie przetestować swoje produkty i nie wiemy, na jak długo zyskamy zainteresowanie klientów.
Podatek od nieruchomości
Ostatnim newralgicznym punktem jest opodatkowanie obiektów budowlanych podatkiem od nieruchomości. Niestety w tym aspekcie praktyka organów podatkowych i orzecznictwo nie przyjmuje jednolitego stanowiska. Wątpliwości w tym względzie miała rozstrzygnąć uchwała NSA[3], gdzie uznano, że tymczasowy obiekt budowlany może pod pewnymi warunkami podlegać podatkowi od nieruchomości. Najnowsze orzecznictwo[4] wydaje się interpretować uchwałę w sposób korzystny dla podatników, choć do udzielenia jednoznacznej odpowiedzi niezbędna jest każdorazowo ocena stanu faktycznego.
Niestety nie mamy regulacji prawnych odnoszących się stricte do sklepów tymczasowych, a istniejące przepisy, które mają w tym zakresie zastosowanie nadal są stosunkowo niejasne.
Autor: Anna Nowak, Lubasz i Wspólnicy – Kancelaria Radców Prawnych sp.k.
[1] W wyroku WSA w Gliwicach z dnia 4 listopada 2015 r., sygn. II SA/Gl 672/15 uznano jednak, że niektóre namioty nie stanowią tymczasowych obiektów budowlanych.
[2] W wyroku WSA w Gdańsku z dnia 20.11.2018 r. II SA/Gd 437/18, uznano, że zachowanie 100 % powierzchni biologicznie czynnej działki wyklucza możliwość sytuowania na niej tymczasowych obiektów budowlanych.
[3] Uchwała NSA z dnia 3 lutego 2014 r., sygn. akt II FPS 11/13.
[4] Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 29 stycznia 2019 r., I SA/Gd 1043/18; wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 kwietnia 2017 roku, sygn. akt I SA/Gl 1328/16.
